вторник, 27 марта 2018 г.

Шуда позйын

     Зэв интереснӧйтор мӧвпыштӧмаӧсь водзмӧстчысь коми йӧз - "Кыв поз" проект. Медшӧр могыс уджыслӧн - тӧдчӧдны бать-мамлы семьяын коми кыв видзӧмлысь коланлунсӧ.
     Меным мойвиис ветлыны татшӧм аддзысьлӧм вылас март 18-ӧд лунӧ. Ёртасян керкаын коймӧд паныдасьӧм вылын чукӧртчисны коми бать-мам челядьыскӧд. Уджыс муніс торъя жыръясын. Бать-мамкӧд артмис сёрни семьяясын коми кыв видзӧм йылысь. Челядь сы кадӧ тӧдмасисны коми серъясӧн, ворсісны да вӧчисны аслыспӧлӧс шур-шар.
     Тӧдса, мый тшӧкыда коми котыръясын челядь рочасьӧны. Мыйла тадз артмӧ? Тырмымӧн-ӧ вын пуктӧны бать-мам, мед тадз эз ло. Кыдз тайӧ войтырыслы, кӧн ныв-зон дугдылісны кутшӧмкӧ кадӧ сёрнитны комиӧн, бӧр вуджны чужан кывйӧн сёрни вылӧ? Та пӧрйӧ кагаыс лыддьӧ асьсӧ комиӧн либӧ рочӧн? Тайӧ да мукӧд юалӧм кыптыліс кывкутана сёрни дырйи.
     Бать-мам висьтасисны котырын мытшӧдъяс йылысь, а кагульнича ассяньыс вӧзйис, кыдз найӧс венны. Сідз, кагуклы колӧ коми среда, котырысь ӧтдор. Шуам, пӧль-пӧч дорӧ сиктӧ ветлӧм, коми школа да садйӧ новлӧдлӧм, коми кывъя кружокъяс вылӧ котралӧм, коми семьяяскӧд ёртасьӧм да с.в. Тырвыйӧ кагукӧс колӧ пыртӧдны коми культураӧ - ӧтлаын ветлыны музейӧ, коми театрӧ. Тӧдмӧдны йӧзкӧд, код тшӧтш коми, и мед найӧ сыкӧд сёрнитасны буретш комиӧн. Шуам, кагульничаыс либӧ велӧдысьыс кӧ коми, колӧ корны, мед тэнад кагаыдкӧд найӧ тшӧкыдджыка сёрнитасны комиӧн. Колӧ ошкыны, кор челядьыд шуӧны комиӧн, а оз кӧ мыйкӧ артмы шунысӧ, оз позь серавны на вылын!!! Сэк найӧ кутасны яндысьны висьтасьны коминас, а ошкӧмыд, кыдз ставлы тӧдса, ышӧдӧ водзӧ вермӧмъяс вылӧ!
     Какгаыдкӧд кӧ дугдылінныд коминас сёрнитны кутшӧмкӧ кадӧ, детсадъяс ветлігас, шуам, то пыртӧй коми сёрнисӧ вӧляысь, медводз кокни сёрникузясянь, гортын сёрни гӧгӧрвоӧмсянь, а сэсся вочасӧн джудждӧдӧй тӧдӧмлунъяссӧ - лыддьӧй коми небӧгъяс, видзӧдӧй да кывзӧй коми кывъя челядьлы передачаяс да с.в. Бур приёмӧн лоӧ пыртны котырӧ коми ворсӧмъяс, коми гаж котыртны.
     А медшӧрыс, колӧ гӧгӧрвоӧдны челядьлы ичӧтсяньыс нин, ар 2-3-сянь, мый ті сёрнитанныд кык кыв вылын, кужанныд шуны ставсӧ и комиӧн, и рочӧн. Мед кага гӧгӧрвоас, мыйла мамыс сыкӧд комиӧн сёрнитӧ, а кагульнича - рочӧн. И колӧ бытьӧн шуны, мый тайӧ кыккывъялуныс - зэв буртор. Ӧти и сійӧсӧ кужны шуны кык кывйӧн - тіян котырлӧн, коми йӧзлӧн аслыспӧлӧслун, озырлун. Чайта, кага тайӧс гӧгӧрвоас.
     Та серти. Кыдз менам вӧлі?
     Сёрнита Мишуккӧд куш комиӧн, а сійӧ мӧд во садикӧ котралігад векджык рочасьны кутіс. Шуам, сійӧ висьталӧ: "Хочу кушать". Ме сылы: "Сёйны кӧсъян? Но бур". А Миша дӧзмӧмӧн: "Абу сёйны кӧсъян, а хочу кушать. Марья Григорьевна говорит, кушать!" Ме векджык шайпаймуна.
     А тайӧ сёрни бӧрас гӧгӧрвои, кыдз колӧ шуны Мишуклы. Висьталі, мый ми сёрнитам кык кыв вылын, и гортын, мамкӧд, бурджык лоӧ шуны комиӧн кывсӧ, а садикын - рочӧн. Мед кӧ кык арӧса кагаыс (регыд куим тырӧ), гӧгӧрвоис тай менӧ. Картупель весалам да шуӧ: "Это большая картошка". Мися, ыджыд картупель, тэ ӧд тӧдан, кыдз коминас лоас. Сразу вежӧ кывсӧ: ыджыд пӧ.
     Чайта, татшӧм сёрни дырйи ми быдӧн кага быдтӧмын асссьыным мытшӧдъяснымӧс казялам да вермам венны.
     Сёрни помланьыс быдӧн кабала вылӧ гижис, мый кӧсйӧ аслас кагуксянь и мый ачыс талунъя лун кежлӧ вӧчӧ та серти. Менам артмис, мый ёна колӧ уджавны сы вылын, мед коми кывсӧ, культурасӧ пыртны да вужйӧдны котырӧ.
     Кажитчисны ёртъяслӧн вӧзйӧмъяс: Люда Камбалова бурторйӧн индіс рӧд туялӧм. Збыль, кагаыдкӧд кӧ ӧтвылысь корсянныд воддза кӧлена йылысь юӧр, сійӧ аддзас и кутас кывны асьсӧ тайӧ ыджыд рӧдыслӧн юкӧнӧн, а сідзкӧ, оз ӧтдортчы чужан кывйысь.
     Ӧльӧш Рассыхаев Егор пиыскӧд лоӧмтор йылысь висьтасис. Гижӧма, вӧлӧм, пиыслы смс комиӧн, а мӧдыс сылы вочавидзӧма, тшӧтш жӧ комиӧн, дерт, ӧ да і шыпасъятӧг медводдзаысьтӧ. Батьыслӧн радыс! А пиыслы нӧшта на телепит лоӧма пуктыны коми раскладкатӧ телепон вылад. Рытнас жӧ и вӧчӧмаӧсь. Со тадз и асьным ышӧдам челядьнымӧс коми кыв пыдди пуктӧмад!
     Ӧтув сёрни бӧрын ставным ӧтвылысь велӧдім помӧсдінса шен. И шуим, мый татшӧм аддзысьлӧмъясыс бытьӧн бурӧсь! Волывлӧй тшӧтш, коми бать-мам!