понедельник, 11 августа 2014 г.

Саридз

Мӧда кык вежон кежлӧ саридз дорӧ шонділа... Аддзысьлытӧдз, дона ёртъяс!

 

воскресенье, 10 августа 2014 г.

Ву

Неважӧн коми гижысь Елена Афанасьевалӧн петіс выль небӧг - "Ву".
Быд кывбур-висьтысь, быд кывйысь, быд шыысь казялан Вулысь олӧм пыр шлывгӧмсӧ, удораса вӧр-валысь лов шысӧ, сэтчӧс йӧзлысь сьӧлӧм тіпкӧмсӧ...
Кывбур-висьтъясыс югыдӧсь, кыдз и ачыс гижысь.
 
 
Талунъя лун кежлӧ "Ву" небӧгысь ловлы медся матыс 3 кывбур:
 
"...Сӧмын тэ, менам ю,
Лыаысь да изйысь,
Ловъя ва сорӧн,
Кужин тэчны
Менам сьӧлӧм серти татчӧс войтырӧс.
 
Сӧмын тэ чуйдін вӧчавны
Татшӧм кузь пыжъяс,
Кытчӧ ми лыбам
Быдлунъя тӧжднаным,
Шогнаным,
Шуднаным..." ("Ву")
 
***
Ю босьтіс Илля дядьнымӧс.
И Колянымӧс,
И Генянымӧс,
И Ростикнымӧс.
И Наташанымӧс мырддис томӧн-бурӧн, -
лыддьӧдла-бӧрдӧда.
 
Вашка ю косьмӧ...
А менам синваӧ - оз.
 
***
Ме эска тэд, эска -
Тэ радлунӧн тыр.
Тэ олӧм.
Тэ тувсовъя долыд:
Кор восьтала ӧшиньяс,
Тӧвруӧн пыр,
Мед керкаті ветлӧдлас лолыд.
 
И мед тані ставыс дзик
Здук кежлӧ,
Мед:
Лӧз дзоридза видзьяс
И енэжа ытва.
И ставсӧ,
Мый босьтлі ме,
Бӧр вая тэд.
И нӧшта на радейтӧм
Лов тырӧн пырта. 

суббота, 9 августа 2014 г.

Ыджыд бать

     Ыджыд батьӧс ас кокнас ог вермы казьтыштны. Верстьӧ мужичӧйӧс парализуйтліс, да та бӧрти лун-войыс сылӧн колис пукалӧмӧн да куйлӧмӧн.
     А ыджыд батьлӧн шаньлун, мичлун да зільлун йывсьыс мам висьталӧмысь нин тӧда... Армияысь воӧм зон кудриа смоль сьӧд юрсинас буретш ыджыд мамӧс ылӧдлӧма)), удж вылас век пельк вӧлӧма (сиктса клуб лэптігӧн усьӧм-доймӧмыс тай лои да, эз нин сэсся вермы уджавны), а кымын козин вичмӧдлӧма матыссаясыслы талона-череда кадӧ - ӧнӧдз на нюмӧн ставӧн казьтылӧны.
     Миян ыджыд батькӧд вӧлі гусятор - юмов козин... Школаысь локтігӧн век вӧлі кежала ыджыд бать дорӧ, а сійӧ корас менӧ матӧджык, кималасӧн корсяс юрлӧс увсьыс мыйкӧ да мыччас мен чӧскыд кампет. Мешӧкын видзис... И мешӧксьыс юмовторйыс некор эз быравлы, нук-нучкасӧ кӧть эськӧ быд лун чӧсмӧдліс печенньӧ-кампетӧн...
     Жугыль кадӧ ме казьтышта ыджыд батьлысь козинсӧ да бӧр кыпала ловнам...
 
                    Ойзысь каляӧн
                    лолӧй палялӧ.
                    Талун сӧмын
                    ыджыд батьӧн
                    юрлӧс улӧ дзебӧм
                    кыша кампет
                    юмзьӧдас курзьӧм олӧмӧс.
                    Малала-корся.
                    Оз сюр...

пятница, 8 августа 2014 г.

...

Купальнича пывсянын
Небзьӧдышта лысьӧмӧс,

Висьӧмъясӧс шлачӧда,
Пӧрысьлунӧс мачӧда,

Чукыръясӧс койышта,
Пузчужӧмъя томмышта...

                                   А. Старцева

 

четверг, 7 августа 2014 г.

Мамлы козин

     Гожӧм заводитчигӧн, кор вылысбокса видз вижӧдӧ гырысь юра купальничаӧн, муса мамук пасйӧ чужан лун. Ми, Эльвира Александровна Старцевалӧн челядь, быд юнь витӧд лунӧ котӧртлам асъядорыс мича купальничала, мед пальӧдны мамукӧс ки тыр дзоридзӧн, пӧльыштны лолас югыд казьтылӧмъяс, чышкыны синвасӧ да дойсӧ.
     – Мамук, ми тэнӧ радейтам. Тэ да батьӧ – миян меддона йӧз. Мед эськӧ купальничаыс югзьӧдас сьӧлӧмтӧ да бурдӧдас ловтӧ. Чужан лунӧн, мамук!


Вижӧн ӧзйысь вылысбокса виддзӧ
Котӧртла ме кӧмтӧг асъядор.
Уна во нин гожся луныс видзӧ
Мама-ныла костысь гусятор.

Купальнича – чужан лунся козин –
Мамлы ӧктӧм ки тыр гожся мич.
Югыд казьтылӧмъяс дона мортлы козьнав,
Висьӧмысь да жугыльлунысь видз!

Лӧддза-номъя витӧд лун

среда, 6 августа 2014 г.

Ремонт...

Ас юр вылӧ босьтчи вӧчны ремонт патераын... Кӧсйи вежонӧн эштӧдны... А сы серти, кыдз мунӧ уджыс, чайта, помала кыз лымйӧн)). Но и но...

вторник, 5 августа 2014 г.

Пӧчӧ

      Педӧра пӧчным век пач дорын ноксис... Синтӧ он на восьт, а чӧскыд пӧжас кӧрыс ныртӧ гильӧдӧ нин. Вольпасьсьыд звирк чеччыштан, котӧртан пӧчӧ дорӧ, а сійӧ буретш зырйӧн перйӧ пач вомысь руалысь кӧвдум-сӧчӧн. "Пӧчӧ, пӧчӧ, вай ме тшӧтш кӧвдумтӧ мавтышта", - дзайган. Пӧчӧ мыччас борд да кыкӧн выялам пым пӧжастӧ. Кӧвдум баныс югъявны весиг кутас, нюмъёвтас миянлы)).
     А гожӧмнас пӧчӧ шомакоръя руньӧн миянӧс, челядьпиянӧс, паньӧдлӧ... Вылысбокса луд вылын ворсам, видзӧдам да, пӧчӧ тасьтіӧн локтӧ. Пуксям сильӧпиян моз кытшӧ да сӧмын вом восьталам. Сэтшӧм чӧскыд руньыд, кывтӧ позьӧ ньылыштны! Пызь, ва да шомакор эськӧ и тэчӧма, а сы мозсӧ пуны он сяммы. Быдми да, видлі руньтӧ вӧчны... Кысь нин? Эз артмы. Эз тырмы пӧчӧлӧн мелілуныс...
     Уна шогыс да радлуныс пӧчӧ вывті муніс. Сар дырйи на чужӧм ань аддзис страналысь дас пӧв гугавлӧмсӧ да колис сӧстӧм лолаӧн... Пӧчӧ водз воштіс верӧссӧ, ачыс кок йылӧ сувтӧдіс челядьсӧ, но кутшӧм кӧть сьӧкыд эз вӧв ӧтнаслы, мӧдысь верӧс сайӧ эз мун, кӧть эськӧ и коравлісны.
     Енъяссӧ видзис, и Енъясыс пӧчӧӧс видзисны. Ӧбразъяс сотан кадӧ нук-нучкалысь кучиксӧ кӧсйис кульны, кор аддзис пачӧ ставсӧ шыбитны лӧсьӧдчӧмсӧ. Дзебис ӧбразъяссӧ ылӧдз да кадӧдз... 94 арӧсӧдз оліс пӧчӧ...
     Би пыр да ва пыр мунысь сьӧлӧмыс чорзис, дерт, но лолыс век кежлӧ колис сӧстӧмӧн... Син водзын тӧдса мыгӧр: чышъяна, стрӧг видзӧдласа, абу уна кыввора... Но пыр на окота гартчыны муса мортлӧн кок улас да дзайгыны: "Пӧчӧ, вай ӧтлаын вӧчам..."

понедельник, 4 августа 2014 г.

Ы

Моз 1 лунӧ петіс дыр виччысяна "Ы"!
УРРА!!!
"Ы" - тайӧ "Йӧлӧга" газет бердын том йӧзлӧн литература лист бокъяса содтӧд.
Асьсӧ "Ы"-сӧ серпасаліс Юрий Лисовский.
А медводдза петассӧ тыр-бура дасьтісны Люба Ануфриева да Елена Афанасьева. Дерт, ми, том гижысьяс, тшӧтш пуктім ассьыным пай газетӧ... Кыдз нӧ сытӧг?))
Шуны кӧ веськыда, сьӧлӧм эз бурмы медводдза пӧжасысь. Уна тырмытӧмтор тыдовтчис... Но мый сэсся вӧчан?.. Тадз тай векджык и овлӧ олӧмас... Ӧні миян водзын мог - став нелючкисӧ эрдӧдӧмӧн бура дасьтыны "Ы", "Ы", "Ы", "Ы" да "Ы" (водзӧ мунысьяссӧ).
Мӧд номерысь кывкутӧ Алёна Шомысова, а коймӧдысь - ме. Сідзкӧ, пуджам сосъяс да босьтчам уджӧ)).
УджЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫЫштам!
 

воскресенье, 3 августа 2014 г.

Свадьбуйтігӧн. 2 лун

     Кӧлысь мӧдӧд лунӧ лэччылім Луза ю дорӧ. Бипурасим, купайтчим да ворсім мачӧн. Мачасигӧн ме со мый мӧвпалі... Важӧн, менам челядьдырйи, ми, ныв-зон, кызвынсӧ олім ывлаын. Мачасим, дзебсясим, кутасим, "дас чагйысь", чомйын, "банкиысь" ворсім... Гортӧ сӧмын сёйны да узьны пыравлім)). Казьтыла, "банкисьыд" ворсігад таладор сиктса челядьыд (Макарсиктсаяс) ставӧн чукӧрмывлім, сӧмын и дізьгим-уськӧдлім банкатӧ бедьясӧн. Талун, корасны кӧ, радпырысь эськӧ петала ворсны)). Сэтшӧм гажа вӧлі! "Банкиасигад" мен весиг ӧти зон медводдзаысь зэв мелі кывъяса кабалатор киам сюйыштіс)).
     А мый ӧні керсьӧ? Кызвын челядь лун-лун гортын пукалӧны, компьютерӧ дзоргӧны... Воши ловъя ёртасьӧмыс, ӧтуввезъя ёртасьӧм кутіс тырмыны... А мый лоӧ аски?..
     Ме серти, мача челядьдырыс - медся шудаыс олӧмас! И весиг ки-кок вылын челядьдырся шрамъяс мусаӧсь, мыйла наын дзебсьӧмаӧсь шуда казьтылӧмъяс!..

суббота, 2 августа 2014 г.

Свадьбуйтігӧн. 1 лун

     Ветлі Луздор районса Спаспоруб сиктӧ воча воклӧн кӧлысь вылӧ. Луза ю бокын батьӧй чужис-быдмис... Спаспорубын Нина баб да тьӧт-дядь олӧны, на дорӧ тшӧкыда ветлам гӧсти. А выль семья чужан лун пасйыны кыдз он мун?..
     Максим вок ёнджыка луздорсаясӧс и чукӧртӧма, а Танюша гӧтырыс - кулӧмдінсаясӧс, ас чужанінысь рӧдвуж-ёртъяссӧ. Гажӧдчим школа нуръясянінын. Унаӧн лоим пызан саяд. Сьылім, йӧктім, ворсім, би киньяс енэжӧ лэдзалім, ок и уна сёйим, дерт)) Ставыс кажитчис. Но медводдза лунся кӧлысьысь медъёна сьӧлӧм вылӧ воис да шемӧсмӧдіс куимтор:
 
- ӧти-кӧ, том гозъялӧн медводдза йӧктӧм... Аминь мича видзӧдчис!
 
- мӧд-кӧ, Шура да Миша дядьлӧн гудӧкасьӧм. Батьлӧн вокъяс зэв збоя гудӧкасьӧны. Быд гаж дырйи лэптӧны ассьыныс "сьӧлӧм личӧдысьсӧ" да азыма ворсӧны, сьылӧдӧны-йӧктӧдӧны миянӧс. Сиктса гажъясыд мен та вӧсна и кажитчӧны, наын кылӧ комилуныс, нэмъясӧн чукӧрмӧм-ӧктӧм шыясыс... Гудӧк шы улӧ ловнад томмылан!
 
- коймӧд-кӧ, менӧ шемӧсмӧдіс выльтор! Вӧлӧмкӧ, Иван Петрович Марков, код нимӧн шуӧмаӧсь Сыктывкарса ӧти улич, чужӧма да быдмӧма буретш Спаспорубын. А лыдди ме тайӧс Спаспоруб школа стенысь! Сӧвет Союзса Геройлысь ним новлӧ и Спаспорубса шӧр школа. Со ӧд кыдзи овлӧ! Уна выльтор тӧдмалан ветліг-мунігъясад... Кымын бур йӧз петӧмаӧсь менам мӧд ичӧт чужанінысь!
 
 

пятница, 1 августа 2014 г.

Нюмсер куд

     Уджала "Нюмсер куд" гижӧд ӧктӧд вылын. Корся тӧдсаяс пыр, ӧтуввезйысь да быдлаысь коми кывйӧн гижысь челядьӧс. Детектив кодь татшӧм уджыс)). Вӧляысь кывбур-висьтыс ӧктӧд вылӧ чукӧрмӧ. Вӧлӧмкӧ, коми кывйӧн унаӧн ныв-зон пиысь видлӧны гижны-мӧвпавны. Кажитчисны Кулӧмдін районса Мыс сиктысь Татьяна Зайковалӧн мӧвпъясыс:
     "Сэки, кор ывлаыс лöнь и сынöдыс шоныд. Сэки, кор узьö на аслас шоныд вольпасьын шондi. Сэки, кор оз на дзользьыны посни лэбачьяс. Сэки и чужанныд-быдманныд тi, менам шуда мöвпъясöй. Ёнманныд-сöвманныд и кыпöдчанныд водзö, мортöн ветлытöм инъясö, вöр-валöн гуся позъясö, аддзысьланныд шуда олöм чужтысь-быдтысьяскöд. Быд мичасö да югыдсö чукöртöм бöрын бöр меланьö бергöдчанныд. Ки-коклы козьналанныд гуся вынъяссö, шуда олöмлысь кöйдысъяссö. Садьма да нюжöдча сэки, кыла ачымöс коланаöн, бур чужтысьöн. Тадзи и кутам серпасавны шуда олöмсö..."
     Ясыда тыдалӧ, мый коми литературалӧн аскиа луныс эм!